ترجمه ی «مهتاب» از فریدون توللی به روسی

 

Фрейдун  Таваллали

فریدون  تولّلی

 

 

Лунный свет

 

Под тусклым светом бледной луны

В печальном и пленительном отблеске, как дуновение

Лежала она, и черные волосы её были в руке ветра

Ее волнистые и прелестные волосы,

Омрачали светлую ночь.

 

Вода, тихо журча, текла по руслу реки

Сказали бы, что она

Оплакивает потерю попутчиков

И несёт траур по умершей любви.

 

В усталом  холодном отблеске лунного света,

Гора,

Как несбывшееся желание,

Как сияние надежды

Или как стройное, обольстительное тело в шелках

Еще спала

 

И по зеленой, молчаливой равнине проходила ночь

 

И она, надежда души моей, тень мечты моей

И горящей искрой мечты сверкала она,

На ясном челе луны читала она

Легенду о моей печали и рассказ своей скуки.

 

перевод: Хамидреза Аташбараб, май 2010

ترجمه: حمیدرضا آتش برآب، مسکو، می ۲۰۱۰

 

 

«مهتاب»

 

در زير سايه­روشنِ ماهِ پريده­رنگ

در پرتوی چو دود، غم‌انگيز و دلربا

افتاده بود و زلفِ سياهش به دستِ باد

موّاج و دلفريب

مي‌زد به روشنايی ِ شب، نقش ِ تيرگی.

 

مي‌رفت جويبار و صدای حزين ِ آب

گويی حكايتِ غم ِ ياران ِ رفته داشت،

و ز عشق‌های خفته و اندوهِ مردگان

رنجی نهفته داشت.

 

در نور ِ سرد و خسته­ی مهتاب، كوهسار

چون آرزوی دور

چون هاله­ی اميد

يا چون تنی ظريف و هوسناك در حرير،

مي‌خفت در نگاه

 

وز دشت‌های خرّم و خاموش مي‌گذشت

آهسته شامگاه.

 

او، آن اميدِ جانِ من آن سايه­ی خيال

مي‌سوخت در شراره­ی گرم ِ خيال ِ خويش

مي‌خواند در جبينِ درخشانِ ماهتاب

افسانه­ی غم ِ من و شرحِ ملالِ خويش...

اشك‌های آدميان

   

Фёдор Тютчев

   فیودار  تیوتچیِف

 

اشك‌های آدميان

 

اشك‌های آدميان!

                     آه، اشك‌های آدميان!

جاری می­‌شويد

                  در موسمی دير و زود

ناديده می­‌چكيد

بی­خبر می­‌رهيد

   پايان‌ناپذيريد

                  چه بي‌شمار.

سرريز می­شويد

چنان‌كه بارانِ شبان‌گاه

                            به پاييزِ خاموش.

 

۱۸۴۹

ترجمه: ۲۷ ژوئن ۲۰۰۲

پیامبران حقیقی...

    

   ДМИТРИЙ   ВЕНЕВИТИНОВ

         دميتری  ويني‌ويتيناف

 

* * *

 

الهام ِ بلندت را دوست بدار

و سر ِ مغرور را

                در پيشاپيش‌اش فرودآر

اما در عطشِ پاك لذت‌

به هر نوای چنگي گوش نسپار.

پيامبران حقيقی اندكند

با آن مُهرِ فرمانروايی

                         بر پيشاني‌شان

پيامبرانِ حقيقی اندكند

با هدايای درس‌های شگرف‌شان

پيامبران حقيقی اندكند

با آن كلام ِ آسماني‌شان

                            روی اين زمين

پيامبرانِ حقيقی اندكند.

                                           ۱۸۲۷ 

                                 ترجمه: اواخر سپتامبر ۲۰۰۳

ترجمه ی "گلگشت" از احمدرضا احمدی به روسی

  Ахмадреза Ахмади

       احمدرضا احمدی

 

Прогулка

Когда был ребёнком,

Я раскрыл небо

И соткал зонт своего сна

 

Я был как мята глаз двух женщин –

Это были моя мать и незнакомка.

Бегло просмотрел газеты,

Я не знал, что однажды новости станут воспоминание

Из-за нехватки деревьев...

Из-за нехватки домов...

Я свернул сырой табак в сигарету жизни.

Ни у меня,

Ни у матери

Не было скатерти,

Мы завтракали

На пыльной земле,

А если была цветущая скатерть, собирали бы жизнь

Не как разбрасывание фруктов на городском рынке…

Жизнь остановилась, когда я увидел себя в воде фонтана.

В тот день рыбы

 

Уплыли на прогулку по влажным цветам жизни.

 

 перевод с персидского: Хамидреза Аташбараб

ترجمه: حمیدرضا آتش برآب، مسکو، ژوئن ۲۰۰۹

 

گُلگشت

وقتي که کودکي بودم

من آسمان را باز کردم

و چتر خواب خود را بافتم

 

پونه‌ي چشم دو زن بودم

يکي مادرم و ديگري را نشناختم

روزنامه‌ها را مي‌ديدم

و نمي‌دانستم که روزي خبرهايشان برايم خاطره خواهدشد

نه بر درختي ...

نه بر خانه‌اي ...

سيگار زندگي را با توتون مرطوبي پيچيدم.

من،

 مادرم،

  سفره نداشتيم

و روي زمين انباشته از خاک، چاشت مي‌کرديم،

و اگر بود، در سفره‌ي گل‌دار زندگي را مي‌چيديم،

نه چون پراکندگي ميوه‌ها در بازار شهر ...

اما زندگي من، هنگامي بسته شد که در آب حوض خود را ديدم.

ماهي‌ها آن روز، با رنگ‌هاي مرطوب زندگي

به گُلگشت رفته­بودند.

پژواک

  

АЛЕКСАНДР   ПУШКИН

          آلکساندر  پوشکین

 

پژواك

 

آيا

   دَرَنده‌ای

             به جنگل

                        نعره می­‌زند

يا اين‌كه

          رعد و تندری

                          بر آسمان شب؟

كرنا و بوق آيا

                ديری­ست می­زنند

يا دختری

            كه پشت بيشه

                             آواز می­‌كند؟

نه

اين انعكاسِ واژگان توست

ناگه به پاسخی

                  بر آسمانِ پاك

                                   هر صوت و زنگ را

 

اين گوشِ توست

                    بر هر طنينِ غرش

اين گوشِ توست

                    بر هر صدا و نغمه‌ی

                                            امواج و باد و مه

                    بر داد و فرياد و 

                                       بانگ رسایِ

                                                     چوپانِ پشتِ دِه

و آن‌گه كه می­‌شنوی

                        همه فرياد می­شوی به پاسخ

بی­‌جواب­ست اگر فريادت

هيچ غم نيست

شاعران اين‌گونه‌اند.

 

                             ۱۸۳۱

    ترجمه: ۱۷ ژولای ۲۰۰۲

صخره

         

МИХАИЛ   ЛЕРМОНТОВ

میخاییل  لِرمانتاف

 перевод посвещаю Татьяне Валериевне Доржиевой

این ترجمه تقدیم به یادِ شهودِ شادِ رفیقم، تاتیانا والِری­یونا،

 و مِهرش به شنیدنِ زمزمه ی پیوسته ی شعرهایم

صخره

شبان‌گاه

بر سينه‌ی صخره‌ای عظيم

ابركِ طلايی

               اتراق كرد

سحرگاه

شتابان و رقصان

به اوجِ لاجورد روانه شد

            

ردّ ِ نمناكی اما

به پيشانیِ صخره‌ی تنها

                  بر جای مانده‌است

اكنون

       صخره

به انديشه‌ای ژرف غوطه می­‌خورَد

و می­‌گِريد آهسته

                     به پهنای دشت.

            ۱۸۴۱

ترجمه: ۲۰ آوريل ۲۰۰۲

ترجمه ی "قاصدک" از مهدی اخوان ثالث به روسی

   Махди Ахаван Салес  

                                مهدی اخوان ثالث     

                1928 – 1990    

این ترجمه تقدیم شد به دوستدار راستین اخوان: به آن سوی زمین و به خاک گرم مالزی، به دوست نادیده و شاعرم دکتر طاهره زمانی(  یاس )  که چند روز پیش از مرگی حتمی نجات یافت.  پاسِ لطف همیشگی، ظرافت، نثر زیبای نامه ها و مهربانیهاش 

Вестница

Вестница, скажи, что за новости у тебя?

Откуда и от кого ты вести принесла?

Что ты была хорошим предзнаменованием,

Но напрасно ты крутишься вокруг моей лачуги:

Я не жду новостей

Ни от любимой, ни с Родины.

 

Иди в страну, где есть право слушать и видеть,

Иди в страну, где тебя ждут,

Иди! Вестница! Иди!

В моем сердце всё глухо и немо.

 

«Оставь меня, чужого на Родине своей», -

Шепчет в моем сердце посланец горькой жизни:

«Ты - обман, ты - лишь обман!

Ты лжешь!»

Вестница! Но наконец …

Позволила ли унести себя ветром?

Эй! Я к тебе обращаюсь, куда ты пошла?

Есть ли еще вести где-нибудь?

Осталась ли теплая зола где-нибудь?

В очаге - не надеюсь увидеть пламя –

                      есть ли хоть искра еще?

Вестница!

Тучи всех небес день и ночь

Проливают слезы во мне.

перевод: Хамидреза Аташбараб

ترجمه: حمیدرضا آتش­برآب، آوریل  ۲۰۱۰

 

قاصدك

قاصدك!‌ هان، ‌چه خبر آوردي؟

از كجا وز كه خبر آوردي؟

خوش­خبر باشي اما اما

گرد بام و درِ من

بي‌ثمر مي‌گردي

انتظار خبري نيست مرا

نه زِ ياري نه زِ ديار و دياري باري

برو آنجا كه بود چشمي و گوشي با كس

برو آنجا كه تُرا منتظرند

قاصدك!‌

در دلِ من همه كورند و كرند.

 

دست بردار از اين در وطن خويش غريب

قاصد تجربه‌هاي همه تلخ

با دلم مي‌گويد

كه دروغي تو دروغ

كه فريبي تو فريب

قاصدك!‌ هان ولي ... آخر ... اي واي

راستي آيا رفتي با باد

با توام آي كجا رفتي؟ آي

راستي آيا جايي خبري هست هنوز

مانده خاكستر گرمي، جايي؟

در اجاقي - طمع شعله نمي‌بندم-  خُردك شرري هست هنوز؟

 

قاصدك!

ابرهاي همه عالم شب و روز

در دلم مي‌گريند.

ترجمه ی شعری از بیژن جلالی به روسی

Бижaн Джалали          

          بیژن جلالی                                             

  1927 – 1999                                                      

                                              

1                 

Какое счастье

Знать, что

Во время снегопада,

Сердцам птиц

Тепло.

2                

У меня есть слово,

Не написанное до сих пор,

Ибо оно белее

Любой бумаги.

перевод: Хамидреза Аташбараб

ترجمه: حمیدرضا آتش­برآب، می ِ  ۲۰۰۹

 

1

چه سعادتي‌ست

وقتي كه برف مي‌بارد

دانستنِ اين كه

تنِ پرنده‌ها گرم است

2

حرفي دارم

كه آن را تاكنون

ننوشته‌ام

زيرا سفيدتر از كاغذهاست

ترجمه ی «گلفروش» از شهریار به روسی

         

Мохаммад-Хосейн Шахрияр

              محمدحسین شهریار     

                                                                  1904 – 1988             

 

Цветочница

О, красавица цветочница!

Ты поешь как соловей по весне!

Платье твоё пёстрое, и сама - как бабочка

Сквозь цветы пробираешься бережно и медленно,

И сама фиалочка,

Всем цветам ты спутница,

С букетами букет,

Цветы - красивы, но не верны в любви,

Так будь осторожно не влюбись как я,

Не то поскользнешься

На измене,

Нахваливаешь свой пёстрый товар,

А то невдомёк, что сама цветок,

О, красавица цветочница!

Внимательно будь

Не то украдут

Тебя самоё!

перевод: Хамидреза Аташбараб

ترجمه: حمیدرضا آتش­برآب، مارس  ۲۰۰۹

 

دختر گلفروش

ای گل‌فروش، دختر زيبا كه می­‌زنی

هردم چو بلبلانِ بهاری صلای گل

نرم و سبك به جامه­ی گلدوز زرنگار

پروانه‌وار می­‌خزی از لابلای گل

حقّا كه همنشين گلی ای بنفشه مو

سيمای شرمگينِ تو دارد صفای گل

گل بی­وفاست اين همه گِردش چو من مگرد

ترسم خدای­ نكرده نبينی وفای گل

تعريف می­كنی گلِ خود را و غافلی

كز عشوه­ی تو جلوه نمانَد برای گل

ای گلفروش، دخترِ زيبا، خدای را

رندند بچه ها نبرندت به جای گل

لالايی قزاق‌ها

                 

            МИХАИЛ  ЛЕРМОНТОВ

                              میخاییل  لِرمانتاف

                          (۱۸۱۴-۱۸۴۱) 

 

 

 

لالاييِ قزاق‌ها

 

بخواب قشنگِ كوچيكم

لالايي مي‌خوام بگم برات.

ماهِ سپيد به گهوارَت

يواش‌يواش ديد مي‌زنه.

ترانه‌ها مي‌خونَم برات

چه قصّه‌ها بگم برات؛

لالالالا مي‌گم برات

لالايي مي‌خوام بگم برات.

 

موجای تیره و سیاه

به سنگِ ساحل مي‌خورَن؛

مردِ چِچِن غضب‌كنون

پَريد پايين، جَست پُشتِ سنگ

اون‌جا مي‌خواد كمين كنه

خنجرشو تيز مي‌كنه؛

بابات يه مردِ جنگي‌يه

سلاحشو ورمي‌داره

به جنگِ دشمن مي‌تازه

بخواب عزيز كوچيكم

آروم بگير

لالالالا مي‌گم برات

لالايي مي‌خوام بگم برات.

 

وقتي زمونش برسه

خودت مي‌فهمي زندگي

سراسرش چه وحشي‌يه؛

سلاحتو وَرمی­داری

پا به ركابت مي‌ذاري

شجاعونه بالا مي‌ري.

با پارچه ابريشم برات

رو زينو خوشگل مي‌دوزم. . .

بخواب عزيز كوچيكم

لالالالا مي‌گم برات

لالايي مي‌خوام بگم برات.

 

قد و بالات عينهو يه پهلوونِ حقيقي‌يه

روحِ تو هم مثلِ بابات يه قزاقِ واقعي‌يه.

وقتي يه روز بزرگ بشي

بخواي بِري ميدونِ جنگ

به بَدرقَت مي‌آم عزيز

بي‌اعتنا مي‌ذاری می­ری. . .

چه اشكاي تلخي كه من

پنهوني واسَت بريزم! . .

بخواب فرشته‌كوچيكم

شيرينكم آروم بگير

لالالالا مي‌گم برات

لالايي مي‌خوام بگم برات.

 

درد و عذابي بكشم

هول و ولايي بِچِشم؛

تمومِ روز دعا وُ ذكر

شَبَم برات فال بگيرم؛

برَم به انديشه فرو

كه تو تويِ ديارِ دور

غريب و دلتنگ مي‌شيني. . .

بخواب عزيزم كه هنوز

دل‌نگروني نداري

غصه‌رو هيچ نمي‌شناسي

لالالالا مي‌گم برات

                  لالايي مي‌خوام بگم برات.

 

توشه‌ي رات يه تمثاله

كه كوچيك و مقدسه:

وقت دعا، پیشِ خدا

هميشه روبه­روت باشه؛

وقتي كه آماده مي‌شي

واسه نبردِ سنگينت

مادرتو يادت نره. . .

بخواب قشنگِ كوچيكم

لالالالا مي‌گم برات

لالايي مي‌خوام بگم برات.

۱۸۴۰

ترجمه: ۲۸ مارس ۲۰۰۲

ترجمه ی "عاشقانه" از سیدعلی صالحی به روسی

 

      САЙЕДАЛИ  САЛЕХИ

               سیدعلی  صالحی

 

Песня о любви

 

В далёком конце Млечного Пути

         Плачущая звезда идет по полю пропавших без вести,

                    И голодающие дети из садов Вифлеема

                Зовут меня и Христа

         Послушать шепот цветущих оливок,

Редкое потомство луны и мусульманин

Я не удержусь разрушить эту ночь.

 

Позовите странников мира,

Я приду на крыльях ангелов,

Лишенный гробовой лирики,

И на моем высоком терпеливом лбе

Одна звезда, поющая о морском кладбище

                                   И потерянном расстоянии,

                                            Чье воспоминание о улыбке

                                   Поет о тайнах тысячи запечатанных сердец.

 

Перевод: Хамидреза Аташбараб

ترجمه: حمیدرضا آتش­برآب، نوامبر ۲۰۰۹

 

عاشقانه

در انتهاي جاده­ی شيري

ستاره‌اي گريان از مزار گمشدگان مي‌گذرد

و كودكاني گرسنه در باغ‌‌هاي بيت‌اللحم

مرا و مسيح را

            به شوشوي شكفتنِ زيتون مي‌طلبند

نبيره­ی ديرياب ماه و مسلمان كه منم

شانه از شكستن اين شب، تهي نخواهم­كرد،

آوارگان جهان را خبر كنيد، بر بالِ ملايكي برهنه از تغزلِ تابوت

                                                                        خواهم­آمد

و بر شكيبِ بلند پيشانيم

                        ستاره‌اي‌ست، زمزمه‌خوانِ مزاري از دريا

و دوردستِ گمشده‌اي

            كه فرايادِ تبسمش

                        رازهاي هزار سينه‌ي بسته را مي‌سرود.

ترجمه ی «چرا همگان را نبخشم...» از شمس لنگرودی به روسی

 

 

 

ШАМС  ЛАНГЕРУДИ

                 شمس   لنگرودي

 

 

 

Почему всех не прощать?

Почему раны не забывать?

Я же забуду

Домой дорогу,

Личико ребёнка моего

И даже как произносишь имя моё.

 

И пламя уходит с ветром

 

Перевод: Хамидреза Аташбараб

ترجمه: حمیدرضا آتش برآب، آوریل ۲۰۰۹

 

 

چرا همگان را نبخشم

چرا از خاطر نبرم زخم‌ها را

من كه فراموش خواهم­كرد

نشانی خانه‌ام

چهر­ه­ی كودكم

و تلفظِ نامم را از دهانت

 

و شعله كه بر باد خواهدرفت

 

     АФАНАСИЙ  ФЕТ     

                               آفاناسی فیِت

 

 

برسد به دستِ استادِ نهانم پرویز

دوستِ دورِ من

 

دوستِ دورِ من!

چيزي از اين ضجه‌هايم درياب

تو  فريادِ زخم‌خورده‌ام را

                                 بر من ببخش

خاطراتِ جانم را

                    مي‌شكوفاني

و شكوهت

            هماره در ياد زنده بوده‌است

 

چه كس مي‌تواند بگويد

كه ما زندگي را نمي‌شناختيم

كه خوبي و لطافت

                     هرگز در ما شعله‌ور نبوده‌اند؟

واي از اين سَرهاي پوچ و بي‌احساس

كجايند حالا

              اينان

                    جملگي؟

جانِ ما هنوز شراره مي‌كشد

و چونان هميشه آماده است

تا همه‌ي جهان را

                     به آغوش درآرد

تب‌لرزِ بيهوده‌اي‌ست در من

پس چرا كسي پاسخي نمي‌آرد

صداها زنده مي‌شوند آري

                              اما باز يخ مي‌زنند

و تو

       تنها مانده‌اي

                    در پسِ اين‌همه

نوايت از دوردست

                     هيجاني عظيم

                                      هديَتَم مي‌كند

در گونه‌هايم خون مي‌دود

و قلبم سرشارِ الهام است.

دوركنيد از من اين رؤيا را

                                دور!

كه در آن

           اشك‌ها بيداد مي‌كنند!

 

مرا بر اين زندگاني

كه هماره با نفسي بُريده جاري‌ست

                                          رغبتي نيست

زندگي و مرگ...

اينان چه هستند؟

تنها

حسرتِ آن آتشي را دارم

كه بر فرازِ همه‌ي هستي درخشيد

و اكنون

         به قلبِ شب مي‌رود

                                 و گريه سَرمي‌دهد!

                               ۱۸۵۹ 

                                     ترجمه: ۱۴ دسامبر ۲۰۰۲

ترجمه ی «ستاره­ی دور» از نادر نادرپور به روسی

    НАДЭР  НАДЭРПУР               

                     نادر  نادرپور

 

Далёкая звезда

 

Изображения в зеркалах прокричали:

«Спасите нас от позолоченных рамок!

Мы были свободны в нашем мире».

 

Слепые ветхие стены стонут:

«Почему вы нас держите в земном плену?

Пока мы были обожжённыеми кирпичами,

Мы были счастливы во время нашей юности.

По очереди, по одной, звёзды с мокрыми от слёз глазами

Ухватились за ветер, жалуясь:

О, ветер! мы не были всю вечностью в этом состоянии!

Мы были слезами истерики».

Увы, ветер тоже был на пределе терпения.

Нападения ошеломляющей тоски.

Я - не ветер,

Но всегда жаждал криков,

Я - не стена,

Но пленник в когтях несправедливости.

Я - не изображение в ледяном зеркале,

Так как, чем бы я ни был, я не беспечен:

 

Они огненным стоном

Гасят скрытую боль и забывают,

Но я – та далёкая звезда, что воды

Мои кровавые слёзы вкушают.

Перевод: Хамидреза Аташбараб

ترجمه: حمیدرضا آتش برآب، ژوئن ۲۰۰۹

 

ستاره­ی دور

 

تصويرها در آينه‌ها نعره مي‌کشند:

- ما را ز چارچوبِ طلايي رها کنيد

ما در جهان خويشتن آزاد بوده‌ايم.

 

ديوارهاي کورِ کهن ناله مي‌کنند:

- ما را چرا به خاکِ اسارت نشانده‌ايد؟

ما خشت‌ها به خامي خود شاد بوده‌ايم

تک­تک ستارگان، همه با چشمهاي تَر

دامانِ باد را به تضرّع گرفته‌اند

کاي باد! ما زِ روزِ ازل اين نبوده‌ايم

ما اشک‌هايي از پيِ فرياد بوده‌ايم.

غافل، که باد نيز عنانِ شکيب خويش

ديري‌ست کز نهيبِ غم از دست داده­است

گويد که ما به گوشِ جهان باد بوده‌ايم

من باد نيستم

اما هميشه تشنه‌ي فرياد بوده‌ام

ديوار نيستم

اما اسيرِ پنجه‌ي بيداد بوده‌ام

نقشي درونِ آينه‌ي سرد نيستم

زيرا هرآنچه هستم بي‌درد نيستم:

 

اينان به­ ناله آتشِ دردِ نهفته را

خاموش مي‌کنند و فراموش مي‌کنند

اما من آن ستاره‌ي دورم که آب‌ها

خونابه‌هاي چشمِ مرا نوش مي‌کنند.

آوايي از كُر

       АЛЕКСАНДР  БЛОК

         آلکساندر  بلُوک

 

آوايي از كُر

 

به‌راستي كه بر اين زندگانيِ رقّت‌بار

     چه اشك‌ها مي‌فشانيم، بي‌شمار

آه، اگر كه بدانيد اي دوستان

        سرما و ظلماتِ فرداي روزگار

 

اكنون كه دستِ يار داري در كنار

 مشغول مزاحي و غفلت از اسرار

و آن‌گه كه خنجر به دستانِ دروغينش

گريه سرمي‌دهي سخت

                         در كنجِ ديوار

   آه، اي كــم­عــيــار

                    كــم­عــيـــار

 

ديگر دروغ و نيرنگ را اندازه نيست بر پرگار

         و مرگ هم افسانه‌اي‌ست دور و دشوار

همه‌چيز تارتر

رنگ

     تنها، رنگ هولناك

  همه غريب و مجنون‌وار

                                 آه، توفان روزگار

  و هــنــوز روزهــا در كــار

                    قــرن‌هــا بــســيــار

 

و اما قرنِ واپسين

                       قرنِ ماندگار

قرني كه در يادها خواهدماند

                            به­يادگار

آسمان

        غرق در گناهانِ كبير

و خنده بر لب،خشك

                     چون زنگار

   انــدوهِ مـــرگــبــار

 

آي، بچّه‌ها!

فصلِ نو

          بهار. . .

منتظر خواهيدماند

                       وقتِ ديدار

نه بهاري در كار

               نه سبزه‌اي بر بار.

 

آي، بچّه‌ها!

خورشيد

          اين آفتابِ فرّار. . .

صدايش خواهيدكرد در آسمانِ انتظار

بر نخواهدخاست اين‌بار

                              اين دُرِّ شاه‌وار.

 

و فرياد

         وقتي‌كه فرياد مي‌كني زار و زار

چونان سنگ مي‌نشيند

                             بر عمقِ جويبار.

 

خشنود باشيد و راضي

      بر همين زندگاني رقّت‌بار

آرام‌تر از آب

               فروتر از سبزه‌زار!

آه اگركه بدانيد اي دوستان

سرما و ظلماتِ فرداي روزگار!

۶ ژوئن ۱۹۱۰ تا ۲۷ فوريه ۱۹۱۴

 ترجمه: ۲۸ مارس ۲۰۰۰- كي‌يف تا ۱۰ دسامبر ۲۰۰۲- تهران

سنگ‌های زمين

                         ИОСИФ  БРОДСКИЙ 

                                 ایئوسیف  بروتسکی

                                                           

                                                                  برای علی ثُباتی

سنگ‌هاي زمين

 

اين شعر

          درباره‌ي سنگ‌هايي است

                                        كه روي زمين افتاده‌اند

سنگ‌هايي معمولي

                      كه نيمي از آن‌ها

                                          خورشيد را نمي‌بينند

سنگ‌هايي معمولي

                       به رنگ خاكستري

سنگ‌هايي معمولي

سنگ‌هايي بدونِ گورنگاشت.

 

سنگ‌هايي كه گام‌هامان را پذيرا مي‌شوند

در آفتاب

           سفيدند

و در شب

به چشمانِ درشتِ ماهيان شبيه­اند

سنگ‌هايي كه گام‌هامان را آسيا مي‌كنند

سنگ‌آسياب‌هايِ جاودانه‌يِ‌ نانِ جاودان.

 

سنگ‌هايي كه پذيراي گام‌هامان مي‌شوند

چون آبِ سياه

                 كه سنگ‌هاي خاكستري را پذيرا مي‌شود

سنگ‌هايي كه زيبنده‌ي گردنِ خودكشي‌كنندگان مي‌شوند

سنگ‌هاي قيمتي

                    كه با شعور صيقل‌خورده‌اند.

 

سنگ‌هايي كه روي‌شان خواهند نوشت:

                                               " آزادي ".

سنگ‌هايي كه روزي با آن‌ها

                                  جاده‌اي را فرش خواهندكرد.

سنگ‌هايي كه از آن‌ها

                           زندان‌ها خواهندساخت

يا سنگ‌هايي كه ثابت خواهندماند

مثل سنگ‌هايي كه چيزي را به ياد نمي‌آورند.

 

اين‌چنين

           سنگ‌ها

                    روي زمين افتاده‌اند

سنگ‌هايي معمولي

                      كه شبيه به پسِ گردن هستند

سنگ‌هايي معمولي

سنگ‌هايي بدونِ گورنگاشت.

۱۹۵۹

ترجمه: ۲۰ دسامبر ۲۰۰۳

 

АЛЕКСАНДР  ПУШКИН

   آلکساندر  پوشکین

 

زندگي

 

تو از چه رو به من اعطا شدي

ارمغانِ اتفاق

                اي هديه‌ي عبثْ

                                     زندگي!

و از چه رو به سِرِ‌‌ّ تقدير

محكومي به زنجيرِ مرگ

كيست كه از روي عداوت

مرا از نيستي، خوانده

روحم را لبريزِ شور و

عقلم را سرشارِ ترديد ساخته

ولي در فرارويم

                  دِريغ از هدفي

به قلب

        خلأ

و در سَر

         جُز ياوه‌اي­م نيست

و اين جنجالِ مُدامِ زندگي

و سيلِ غصّه و اندوهش

                            چه عذابم مي‌دهد.

                         ۱۸۲۸

     ترجمه: ۱۷ ژولاي ۲۰۰۲

امتناع

ВЕЛИМИР  ХЛЕБНИКОВ

      ویلیمیر  خلِبنیکاف

 

امتناع

 

خوشتر آن است                             

به ستاره‌ها نظر افكنم               

تا آن‌كه حُكمِ اعدامي را امضا كنم.  

خوشتر آن است                           

زماني‌كه سَربه‌گريبان               

                         در باغ مي‌گذرم                     

به صداي گلها گوش سپارم         

                                   كه نجوا مي‌كنند:

                                 « اوست كه مي‌آيد! »

تا آن‌كه

سلاحِ سياهِ پاسباني را ببينم

كه مي‌كُشد آن‌ها را                     

                       كه قصد كشتنِ مرا دارند.           

از همين‌روست شايد               

                       كه هيچ‌گاه                           

نه                                     

    هيچ‌گاه                                 

             حُكم‌راني نخواهم­ شد!

                            ۱۹۲۲

      ترجمه: ۱۹ نوامبر ۲۰۰۱

      کنارِ مزارِ ویلیمیر خلِبنیکاف(۱۹۲۲-۱۸۸۵) هستیم: چهره­ای بی­ نظیر در شعرِ روس، از پایه­ گذارانِ نهضتِ فوتوریسم، و به­ قولِ خودِ روس­ها درویش و عارفی روسی که همواره سرگردانی شیدا بود، و به شکلی دردناک و در فقرِ محض تلف شد. چنان­که دانته می­گوید: گرسنگی­ش از رنجش افزون­تر شد.

       دوستان دیده­ اند که عادت به فرموله­ کردنِ سخن ندارم و از همین­ رو سعی نداشته­ ام بر شعر و ترجمه­ های این صفحه­ شرح و بیوگرافی و غیره بیاورم و صفحه­ ی ادبیِ کوچکی چون این­جا را غرقِ نقدها و یادداشت­های روزانه­ ی سانتی­مانتالی کنم که امروزه از فزونی درِ هر سایتِ ادبی را که بزنی از صفحه­ ی تصویرت بیرون می­ ریزند. به­ قولِ پوشکین « حق با توست / وقتی که می­ آفرینی / برای مخاطبِ معدود / و نه داورانِ چرکین­-دلِ رشک­ آلود: / مجموعه­ دارانِ ناچیزِ اخبار و احوالِ دیگران ». این است که دوست داشته­ ام فقط شعر باشد و شعر. 

این­ بار که باز هم کاری از خلِبنیکاف را برایتان می­ گذاشتم دیگر نتوانستم از شرح خودداری کنم. یادم افتاد سال­ها پیش از این شعری گفته­ ام برای عددِ ۳۷ یا بهتر بگویم سی­ وهفت­ سالگی.

خلِبنیکاف ۳۷ سال زیست. درست در همین سنِ کم و در همین عددِ شوم، نویسندگانِ بزرگِ بسیاری از ادبیاتِ روسیه و جهان را وداع گفتند: ویسّاریون بلینسکی، آلکساندر پوشکین (با چندماه اختلاف)، ولادیمیر مایاکوفسکی، دانیئیل خارمس، واسیلی آلکساندروفسکی، لیاپولد آوِرباخ، اِدوارد باگریتسکی، آرکادی گایدار، یوگنی گِربینکا، یِلیِنا گورو، ایوان کاتایِف، میرّا لاخویتسکایا، میخاییل میخایلوف، آلکساندر آدویِفسکی، آناتولی اشتیگِر، آلکساندر ویدینسکی و . . .

شاید گمان رود که یافتنِ چنین نظیرهایی در  جاهای دیگر هم امکان­ پذیر است؛ که مثلاً می­ توان آنتالوژی­ها را برگ زد و اسامیِ سی­ وهفت­ ساله را کنارِ هم اضافه کرد. اما این گمانی بر خطاست. حقیقتی بدونِ نمونه و نظیر است. برای ادبیاتی که به­ دشواری دو قرن سابقه دارد و نویسندگانش دست­کم در کمیّت بارها اندک­تر از دیگر خطّه­ هاست، این یک نکته­ ی بی­نهایت قابل­ تعمق است. نه این که شروع کنیم به قصه­ پردازی و افسانه­ سازی، نه.  

من نه با برگ­ زدنِ آنتالوژی، که با تحقیق در شعر و ادبِ روس بارها و بارها به بزرگانِ دیگری نیز- چون نیکالای دابرالیوباف (۲۵ سال)، دمیتری پیساریِف، پاول واسیلی­ یِف، نیکالای اِستانکاویچ و میخاییل لِرمانتاف (۲۷ سال)، سِرگِی یِسِنین و کاندراتی ژیلی­یِف (۳۰ سال)، آلِکسی کالتسوف و گریبایِدوف (۳۳ سال) نیکالای گومیلوف (۳۵ سال) و . . .- بَرخوردم، و باید به­ جرأت بگویم که ادبیاتِ روس از این نظر استثنایی­ ست برای همه­ ی دوره­ های ادبیات جهان. این­ همه فاجعه، این­ همه تراژدی، این­ همه مرگ، و باز این­ همه آفرینش، این­ همه شگفتی و این­ همه زندگی در طولِ حیاتی چنین کوتاه و چنین پُرخطر و دردناک. ادبیاتِ روس- که حیاتش چون خودِ ادیبانش بسیار کوتاه است و، از نظرگاهِ من، امروز دیگر شاید بتوان گفت که چون ایشان در همان جوانیِ خود بدرودِ حیات گفته است- اگر حتا تأثیرِ ژرفش بر ادبیاتِ جهان را کناری بگذاریم، با آن فراز و فرود و جهشِ شگرفش در زمانی کمتر از دو قرن، بورانِ نبوغی غریب و باورناکردنی است. تک­ تکِ این اسامیِ تکرارناشدنی- اگر تازه چخوف­ها و بلوک­ها و آندری­ یِف­ ها و تسوِتایِواها و . . . که همگی کمابیش چهل سال زیستند را در نظر نگیریم- در طولِ زندگیِ کوتاهشان چنان کم­ نظیر و چنان عجیب و خاص آفریدند که شاید برای پدیدآمدنِ هریک از آن­ها یک ملّت دست­کم قرنی را باید به­ انتظار بنشیند.

حمیدرضا آتش­ بَرآب

مسکو، ۷ سپتامبرِ ۲۰۰۹

عشق سوخته

    МИХАИЛ  ЛЕРМОНТОВ

                 میخاییل  لِرمانتاف

 

عشق سوخته

 

١

نه

    ديگر چنان پُرشور

                          دوستت نمي‌دارم

چراكه تابشِ زيبايي‌ات

                           براي من نيست

در تو

      رنج‌هاي گذشته‌ام را

                             دوست مي‌دارم

و جوانيِ ازدست‌رفته‌ام را

 

٢

هرچند گه‌گاه

            نگاه

         مبهوت مي‌دارم به چشمانت

                                              آرام

و نهفته

        مدام با خود سخن ساز مي‌كنم

اما نه با تو

كه با قلبِ خود مي‌گشايم

                              رازناكيِ سينه را

 

٣

در سيمايت

              سيماي ديگري را مي‌جويم

در لب‌هايت

              لب‌هايي كه ديري‌ست خاموشند

و در چشمانت

                 آتشِ مرده‌ي چشماني ديگر را.

                                               ١٨٤١

                       ترجمه: ۱۲ آوريل ۲٠۰۳

دخترِ كليسا

            АЛЕКСАНДР  БЛОК

                    آلِکساندر  بلُوک

 

دخترِ كليسا

 

دختري در كُرِ كليسا مي‌خوانْد

براي همه‌ي خستگانِ ديگرْ سرزمين‌ها

براي همه‌ي كشتي‌هاي رفته‌ازساحل‌ها

براي تماميِ شادي‌هاي ازيادرفته‌اش.

 

و اين‌گونه مي‌خوانْد با صدايش

                           پَركشان به آن گنبد

و نوري درخشيد

                    روي بازوانِ سفيدش

و هركسي از ظلمات

                        مي‌نگريست و مي‌شنيد

كه چه‌گونه لباسِ سفيد

                        در نور نغمه سر مي‌داد.

 

و در نظر همه آمد

كه خوش‌بختي

                  خواهدبود

كه در خليجِ آرام

                   تماميِ كشتي‌ها

 و در ديارانِ غريب

                  مردمانِ خسته

 زندگانيِ تابناكِ خود را يافته‌اند.

 

و نوا

     شيرين بود و

نور

    ظريف

و تنها در بلنداي دروازه‌هاي مقدس

كودكي

        شريكِ اين راز

گريه سر مي‌داد كه

هيچ‌كس

هيچ‌كس را

              به گذشته

                           راهي نيست.

                         ۱۹۰۵

ترجمه: ۱۱ ژانويه ۲۰۰۲

به شاعر

 

   АЛЕКСАНДР  ПУШКИН

           آلکساندر پوشکین

به شاعر

ارزش مده

             اي شاعر

                       عشقِ مردم را.

هاي‌وهويِ آنيِ ستايش‌هاي پُرشور

                                         خواهدگذشت

و تو خواهي‌شنيد

                    قضاوتِ جاهلان و

                                       خنده‌ي جماعتِ سرد را

 

سلطاني

          تو.

در تنهايي‌ات زندگي كن

رهسپار شو در جاده‌ي رهايي

هركجا كه انديشه‌ي رهايَت كشانيد

به كمال رسان

                  ثمرات انديشه‌هاي محبوبت را

و در ازاي اين دلاوريِ نجيب

                                   پاداشي طلب مكن.

 

پاداش

        در درونِ توست

تو خود

        دادگاهِ متعاليِ خويشي

تو خود

توانِ ستايشِ كارِ خويش را داري

                                       از همه سخت‌گيرانه‌تر

از كارِ خويش خشنودي

                             اي هنرمندِ سرسخت؟

 

اگركه خشنودي از كار خويش

بگذار نفرينش كنند

                       جماعت

و در شيطنتِ كودكانه‌شان

                            بلرزانند سه‌پايه‌ي آتشدانت را

و تف بيندازند به قربان‌گاهت

جايي ‌كه

          آتشِ تو

                    شعله‌ور است.

۱۸۳۰

ترجمه: آوريل و ميِ ۲۰۰۵

ترجمه ی «خانه­ام ابری­ست» از نیما یوشیج به روسی

 

   НИМА  ЮШИДЖ 

                    نیما یوشیج

 

 

Туманна хижина моя…

 

Туманна хижина моя 

И в тумане стоит она.

 

И в ущелье кружится

Пьяный, разбойный ветер

И мир повсюду и чувства мои

Оскорблены все!

 

О, музыкант!

Сбитый с пути мелодией флейты,

                                                  Где ты?

 

Туманна хижина моя

Пусть туча проливается дождем

Я в мечтах о светлых и потерянных днях

Гляжу прямо на солнце,

Взор навожу на морской простор  

Весь мир разрушен и ветром оскорблен.

На дороге музыкант,

Она всюду на флейте играет, 

И идет дорогой своей  

По туманному миру...

Перевод: Хамидреза Аташбараб

Москва, апрель 2009

 

خانه­ام ابری­ست

خانه­ام ابري­ست
يكسره روي زمين ابري­ست با آن.

از فرازِ گردنه خُرد و خراب و مست
باد مي‌پيچد.
يكسره دنيا خراب از اوست
و حواس من!

آي نِي­زن

كه تو را آواي نِي برده­ست دور از رَه

                                             كجايي؟

 
خانه­ام ابري­ست اما
ابر، بارانش گرفته‌ست
در خيالِ روزهاي روشنم كز دست رفتندم،
من به روي آفتابم
مي‌برم در ساحتِ دريا نظاره
و همه دنيا خراب و خُرد از باد است
و به رَه، زن كه دایم مي­نوازد نِي، در اين دنيای اَبراَندود
راهِ خود را دارد اندر پيش. . .

ترجمه ی «مرگِ ناصری» از احمد شاملو به روسی

   

   АХМАД  ШАМЛЮ

             احمد  شاملو

 

 

                                                    پاسِ استادِ رفته­ام

 

Смерть Назаринца

 

С однообразным пением

Однообразным

Кончик деревянного бремени

Оставлял за собой

На земле

Тяжелый, дрожащий след

 

«!Наденьте ему на голову терновый венец»

 

Постоянный скрип бремени

В бреду его страданий

Однообразно

Оставлял

Огненную нить

 

«!Поторопись, Назаринец, поторапливайся»

 

Облегчился тем состаданием

Нашедшимся в душе своей

И как гордый лебедь

Он смотрел на свою белизну

 

«!Хлещите его»

 

Кожаная плеть опустилась

И бесконечная красная веревка

Стянуто большими узлами

По всей длине

 

«!Поторапливайся, Назаринец, поторапливайся»

 

От оглушающего грохота собравшихся зевак

Элезар ушел

Руки

        связанные за спиной

Чтобы довести свой путь до конца

И понял, что его душа свободна от страданий

От тяжелого долга

Который он должен выполнить

 

«!Он сам выбрал такую судьбу, иначе он мог»

 

Низкое небо

Тяжело

Озарило

Умирающую песню милосердия

Скорбящие

Поднялись на холм

И солнце и луна

Вместе взошли

Перевод: Хамидреза Аташбараб

Май 2009

مرگِ ناصری

با آوازي يك‌دست
            يك‌دست
دنباله­ی چوبينِ بار
            در قفايش
خطي سنگين و مرتعش
برخاك مي‌كشيد.

«تاجِ خاري بر سرش بگذاريد!»

و آواز درازِ دنباله­ی بار
در هذيانِ دردش
            يك‌دست
رشته‌اي آتشين
مي‌رشت.

«شتاب كن ناصري، شتاب كن!»

از رحمي كه در جانِ خويش يافت
سبك شد
و چونان قويي مغرور
در زلاليِ خويشتن نگريست

«- تازيانه‌اش بزنيد!»

رشتة چرم‌باف
فرود آمد
و ريسمانِ بي­انتهاي سرخ
 در طولِ خويش
از گرهي بزرگ
برگذشت.

«شتاب كن ناصري، شتاب كن!»

از صفِ غوغاي تماشاييان
العازر
گام زنان راهِ خود گرفت
دستها
    در پسِ پُشت
        به­هم درافكنده
و جانش را از آزارِ گرانِ دِيني گزنده
آزاد يافت:

«- مگر خود نمي‌خواست، ورنه مي‌توانست!»

آسمانِ كوتاه
        به سنگيني
بر آوازِ رو درخاموشيِ رحم
فروافتاد.
سوگواران
    به خاك‌پُشته
              برشدند
و خورشيد و ماه
به هم
    برآمد.

 

БОРИС  ПАСТЕРНАК

       باریس  پاسترناک

 

هملت

 

خوابيد هاي‌‌و‌هوي.

بر صحنه رفتم.

اكنون

تكيه‌داده بر درگاه

مي‌شنوم

           به پژواكي آرام

آن‌چه را كه بر قرنم خواهدگذشت.

 

ظلماتِ شب

به هيأت هزاران نگاه خيره

                                بر من نشانه رفته­است.

پدر آسماني!

اگرم قسمت اين جام بوده‌است

                          پس آن را خواهم نوشيد.

 

گواراست برايم نيّتِ استوارت 

         و گردن نهاده‌ام بر اجراي اين نقش

اينك اما

          درامي ديگر بر صحنه است

           پس اين‌بار

                       به بخشايشم درآي.

 

ديگر چه مي‌توان كرد

كه هم از نخست

ترتيب صحنه‌ها

                  مُقدّر آمده‌است

و پايان اين راه

                  محتوم.

تنها مانده‌ام

هر‌آن‌چه هست

                   در تزوير غوطه‌ور است.

آري كه زيستن

          گذاري باطل

                      بر دشتي تهي نيست.

۱۹۴۶

ترجمه: ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۳

ابرهای سياه

          МИХАИЛ  ЛЕРМОНТОВ

                     میخاییل  لِرمانتاف

 

 

 

ابرهاي سياه

 

 

آي اَبرَكان سياه

آوارگانِ جاودان‌به‌راه!

با دشتِ نيلگون

چو زنجيرِ دُر، كنون

شتابان مي‌رويد

چون من كه به تبعيد

از شمالِ محبوب

   به­سوي جنوب.

      

چه‌كس بيرون‌تان رانده؟                    

      اِي زائران ناخوانده!                    

حكمِ سرنوشت بوده‌است

        يا دستي بدسرشت؟                             

حسادتي پنهان

يا افتراي نيش‌دارِ رفيقان؟

و شايد جنايتي ديده‌ايد                  

كه اين رنجِ راه را بر خود خريده‌ايد؟

      

نه

شما دل‌گير از كشت‌زاران بي‌حاصليد. . .

      شما با شوق‌ها و رنج‌ها بيگانه‌ايد     

شما جاودانه سرديد

                       جاودانه رها    

شما را نه وطني‌ست

                         و نه تبعيدي.

               ۱۸۳۸

                              ترجمه: ۱۱ فوريه ۲۰۰۲

نامه به مادر

   СЕРГЕЙ  ЕСЕНИН

           سِرگِی یِسِنین

 

 

نامه به مادر

 

زنده‌اي مادر

              زنده‌اي هنوز؟

    سلام بانوي پيرسال

                          سلام!

                              من نيز زنده‌ام. 

اي كاش جاري باشند

                          هماره

                          بر كلبه‌ي كوچكت

                          پَرتـُوانِ ناگفتنيِ آن غروب.  

 

برايم نوشته‌اند

        چه بسيار

        زير همان بارانيِ كهنه‌ات

               بر سرِ راه ايستاده‌اي

                       چشم‌انتظارِ من.

 

برايم نوشته‌اند

        چونان هميشه

        در شب‌هاي تاريك

تنها يك تصوير

               پيش رويت هويدا مي‌شود:

               انگار به نزاعي در ميخانه‌اي

  خنجري فنلاندي به زيرِ قلبم فروكرده‌اند.

 

مهم نيست

             نازنينم!

آرام باش!

اين فقط هذياني است

پسرت هنوز چندان پيمانه نمي‌زند

تا فراموش‌اش شود

           كه پيش از مرگ

                  بايد به ديدارت بيايد.

 

مادر!

فرزندت هم‌چون گذشته آرام است

                   و همه‌ي آرزويش       

                   جان‌دربردن از كولاكِ غم است و

                         راه‌يافتن به خانه‌ي محقرش.

 

آن‌گاه كه شاخه‌هاي درختان

باغمان را به سپيديِ بهار آذين كنند

                                        باز خواهم­گشت

تنها، تو

        سَحَرگاه

                 بيدارم نكني از خواب       

چنان كه هشت‌سالِ پيش.

 

بيدار نكني مادر

            آرزوهاي ازدست‌رفته را

                و آن­چه به گذارِ زمان

                  جان داده‌است در من

دريغا!

چه پيش‌هنگام از سَر گذرانده‌ام

                                    در زندگي

                                        رنج را و درد را.

 

به دعا پندم مده مادر!

به گذشته هيچ راهِ بازگشتي نيست

تو مرا

تنها تكيه‌گاه و شادي

تنها نورِ ناگفتني هستي

 

پس اندوهت را به نِسيان بسپار

و چنين غصه‌دارِ من منشين

و زير بارانيِ كهنه‌ات 

                  اين‌سان فراوان

                                   بر سرِ راه

                                             چشم‌انتظارم نايست.

 

                                 ۱۹۲۴

        ترجمه: ۲۵ آوريل ۲۰۰۳

مرگِ واژِگان

ИОСИФ  БРОДСКИЙ

                                  ایئوسیف بروتسکی

 

 

 

به­پاسِ رفاقتِ جاویدِ عزیز

 

مرگِ واژِگان

 

 

در انديشه‌ي‌‌ آنم

                   كه واژگانم

                               خواهندمُرد

و زمان

به لبخندِ فاتحانه‌اش

          زحمتِ غم‌انگيزم را

               به جهانِ بي‌جانِ مجاور

                              بدرقه خواهدبود.

ديگر

نه در گذشته و آينده

نه در رموزِ هستي

نه در آن ورطه

                 كه فضانوردان به مكاشفه‌اند

نه در درياهاي بي‌كران

و نه در هيچ‌كجاي گيتي

حقيقتِ دلپذيرِ خويش را نمي‌بينم.

تكليفِ شاعر

               جَهدي‌ست

كه كرانه‌هاي گسسته‌ي جان و تن را پيوند مي‌دهد.

نبوغ

      سوزني‌ست

كه يگانه رشته‌نَخَش صداست.

و اين‌همه دوختن را

تنها مرگ است

                  كه نقطه‌ي پايان است.

۱۹۶۳

ترجمه: ۲ نوامبر ۲۰۰۳

طلسم

АЛЕКСАНДР  ПУШКИН

          آلکساندر  پوشکین

 

 

طلسم

 

حفظم كن

             طلسم من

حفظم كن

در روزهاي تعقيب

در روزهاي پشيماني و اضطراب 

چراكه تو اهداييِ روزهايِ غمي به من.

 

هنگامي‌كه اقيانوس

                       برخاسته‌است

و در حولِ من

                  موج‌هايش نعره‌كشان

و هنگامي‌كه ابرها مي‌غرند

                               با تُندرِشان

تو حفظم كن

                 طلسم من.

 

در انزواي آن‌سوي وطن

در دامنِ آسايشي ملال‌آور

در تشويشِ نبردي شعله‌ور

حفظم كن

             طلسم من.

 

اي دروغِ مقدس و شيرينِ من

ستاره‌ي سِحرآمیزِ جان

                           عهد شكست و

                              فرونشست               

تو حفظم كن

                 طلسم من.

 

بگذار كه هرگز خاطر‌ه‌ام

زخم‌هاي اين قلب را برنياشوبد

بدرود

        اي اُمـــيـــــد

بخواب

       اي آرزو

           مَديــــــــد

تو حفظم كن

                طلسم من.

۱۸۲۵

ترجمه: كي‌يِف، ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۰

آزادی

ВЕЛИМИР  ХЛЕБНИКОВ

    ویلیمیر خلِـبنیکاف

تقدیم به دست­های حمیده

آزادي

 

آزادي

       عريان

              به پيش مي‌آيد            

    گُل‌افشان به قلبمان                       

و ما هم‌راهش قدم‌زنان                   

به گفت‌و‌گوي آسمان گام مي‌نهيم.          

ما سربازان

با همين دست‌ها                

بر سپرِ عبوس دشمن حمله مي‌بريم    

آري

مَردم

      فرمان‌روايان خويش‌اند        

اين‌جا

       آن‌جا

             هميشه

                       همه‌جا!         

باشد

كه وقتي دوشيزگان              

                       از پنجره‌ها بخوانند               

نغمه‌ي نبردهاي ما را دوره كنند        

نغمه‌ي وفادارانِ

                   به سرزمين‌شان را     

نغمه‌ي

        حكومتِ

                   مَردمي‌شان را.

                                  ۱۹۱۷      

        ترجمه: ۱۲ دسامبر ۲۰۰۱

جام‌هاي ابدي

КОНСТАНТИН  БАЛЬМОНТ

      کانستانتین  بالمونت

 

 

جام‌هاي ابدي

 

دوستِ من!                                     

عشق و سعادت زنده‌اند                      

همه‌چيزها زنده‌اند                            

همه آن‌چيزها                                      

                 كه تازه به تازه خواهدبود                   

گرچه در قلب‌هاي ديگران                    

                                  و نه ما                                         

اما دوست نازنين!                               

هم تو

 هم من                                     

ما تنها                                                      

        وَهم و خيالي از زيبايي هستيم              

ما تنها                                            

        قطراتي در جام‌هاي ابدي هستيم

جام‌هاي ابديِ غنچه‌ها                      

                            و باغهاي زنده.                                      

۱۸۹۸

ترجمه: ۱۸ ژانويه ۲۰۰۲

ميهن

   АНДРЕЙ  БЕЛЫЙ

          آندرِی بیِـلی

 

ميهن

 

شبنم‌ها

سَراشيب‌ها

               غبار و مه

سپيده‌ي سرخ بر علف‌هاي هرز

مردمانِ فقير و گرسنه.

 

و در اين پهناي آزادش

و در اين آزادي‌اش

                      اسارت احساس مي‌كني.

سرزمينِ عبوس و سُربي

از جلگه‌هاي سردش

                         فريادي روانه مي‌كند ما را كه 

" هلاك‌ شو

    به‌سان‌ ديگران

                  هلاك شو

                              هلاك! " 

 

نفَست برنمي‌آيد

مخاطرات مرگ‌بار

                      به گوش‌ات بيگانه‌اند

تنها فريادهايي تسلاناپذير به‌ گوش‌ات مي‌رسند

و اشك‌ها و

             ضجه‌ها و

                         شكوِه‌ها.

 

باد

    همان فريادها را

                        مي‌رساند به ما

    همان قطارِ مرگ‌هاي بي‌پايان را

                                          مي‌رساند به ما.

بر سراشيب‌ها

                با داس‌ها درو مي‌كنند

بر سراشيب‌ها

                  خَلق را درو مي‌كنند.

 

سرزمينِ شوم و يخ‌‌زده!

سرزمينِ نفرين‌شده به تقديري آهنين!

مادر ما!

روسيه!

اي ميهنِ ناميمون!

كيست

        كه اين‌چنين

                        تو را به سُخره گرفته‌است؟

مسكو، ۱۹۰۸

ترجمه: ۴ مي ۲۰۰۵

پيش‌درآمد

  ИГОРЬ  СЕВЕРЯНИН

      ایگور  سیوِریانین

 

پيش‌درآمد

 

آناناس‌ها در شامپاني!

        آناناس‌ها در شامپاني!

عجب خوش‌گوار

                     تُند و اخگرافشاني!

گويي كه سَراپا نروژي‌ام!

انگار كه مطلقاً اسپانيايي‌ام!

الهامي مي‌گيرم آتشين

و قلم‌به‌دست مي‌شوم!                           

                           

وِرّاجيِ فرودگاه‌ها!

بدو كه ماشين نزندت!                            

غژغژِ قطارهاي سريع‌السير!

انعكاس‌ِ قايق‌هاي يخ‌شِكن!            

كسي را در اين‌جا به بوسه‌اي خاموش كرده‌اند!

ديگري را در آن‌جا به قتل رسانده‌اند!              

آناناس‌ها در شامپاني

اين نبضِ شب‌هاي ماست!                         

 

درگروهِ دخترانِ تندمزاج

در جمعِ پريشانِ زنان                    

من غم‌نامه‌ي زندگاني را

چون رؤيايي سخره‌آميز                       

اين‌چنين مي‌سرايم. . .

 

آناناس‌ها در شامپاني!

        آناناس‌ها درشامپاني!                            

از مسكو به ناكازاكي!

از نيويورك تا مريخ!

                                                                    ۱۹۱۵

                                              ترجمه: ۴ ژانویه ۲۰۰۲

آخرين عشق

    ФЁДОР  ТЮТЧЕВ

          فیودار تیوتْچیف

 

آخرين عشق

 

آه كه چه در سقوطند

                            ساليانِ ما

لطيف‌تر دل مي‌بنديم و موهوم‌تر. . .

برتاب

       برتاب

اِي برقِ بدرودِ آخرين عشق

اِي برقِ بدرودِ غروب!

 

نيمي از آسمان در آغوشِ تيرگي‌ست

تنها به مغرب

                نوري پَرسه مي‌زند

درنگ كن

            درنگ كن

                         لَختي اي غروب

آهسته

         آهسته

                  قدري اِي فسون!

 

بگذار

       خون در رگ‌هامان

                              كاستي گيرد

اما

    در قلبمان

                 هرگز لطافت نَميرد. . .

آه، تو اِي آخرين عشق!

تويي كه هم یأس و

                         هم سعادتي.

۱۸۵۲-۱۸۵۴

ترجمه: ۵ ژولاي ۲۰۰۲

لي‌لي‌چْكا، به‌جاي نامه!

ВЛАДИМИР  МАЯКОВСКИЙ

     ولادیمیر مایاکوفسکی

 

لي‌لي‌چْكا

 

به‌جاي نامه!

  

دودِ سيگار

              هوا را خورده‌است

و اتاق

       چونان بخشي از جهنمِ كروچونيخ.

 

به ياد آر

          لــــــي‌لـــــي! 

پُشتِ اين پنجره  

براي بار نخست

                  دستانت را نوازش مي‌كردم

                                                   ديوانه‌وار.  

امروز

       نشسته‌اي اما

                       با قلبي از آهن

                                          چون زِرِهي سرد.

هم امروز

          شايد كه بيرونم كني

                                  با دشنام و تحقير

و دركفش‌كنِ گِل‌آلود  

  در لحظه‌‌‌ي خروج  

دستِ شكسته‌ام

                   از زورِ لرزش

                                  به آستين نَرود. 

باشد

به بيرون مي‌گريزم

با سينه‌ي شيار‌شيار   

 اين تَن را

             به خيابان مي‌افكنم

                  وحشي

                       سَرسام‌گرفته از يأ‌س.  

نه

     جانم

             عزيزكم

نيازي به اين‌همه نيست

بگذار تا هم‌اكنون وداع كنيم.

آخر

     عشق من

                چونان وزنه‌اي عظيم

                بر وجودت آويخته است     

                                            هركجا كه باشي

                                         به هركجا كه بگريزي.

 

بگذار

      درآخرين فرياد

تلخيِ شِكوه‌هاي دلخورانه‌ام را

                                    بانگي كنم بلند.

 

اگر‌كه گاوِ نَري را

              از شدتِ كار

                     كوفته كنند

                              مي‌گريزد

                                     و خود را

                                      در آب‌هايي سرد

                                                       مي‌افكنَد.

اما به‌جز عشقِ تو

مرا هيچ دريـــــايـــــي نيست

                           و در عشق تو هم

                                                از ناله

                                               فرصتِ التماس

                                                     براي تنفسي حتا.

 

تنفسي مي‌خواهد

       اين فيلِ خسته

           كه درنگي بيفتد

               بر شن‌هايي كه

               از حرارتِ خورشيد   

                       سوزانند و تفته.

اما به‌جز عشقِ تو

مرا خـــــورشــــيــــدي نيست

                      و افسوس كه در مغزم

                                          تصوري حتا

                                   كه در كجا مي‌تواني بود و

                                                              با چه­كَس.

 

اگركه شاعري را

                   اين‌چنين از توان مي‌انداختند

شايد كه اين جنون را

                         با زَر و شهرت عوض مي‌كرد

و اين‌همه آزار را

                    آوازِ وداعي مي‌گفت.

اما در نزدِ من

               هيچ  آ   و   ا   ز   ي

                  غير  آ   و   ا   يِ

                           نـــامِ مـــحـــبـــوبـــت  

                                  شادي‌آفرين نيست

                                                          لـــي‌لـــي!

 

نه قدرتِ گُريزي به بيرونم هست

             نه جر‌أت نوشيدن زهري دارم

                           نه حتا بر اين شقيقه

                           توانِ چكاندنِ جرقه‌ي چخماقي.

 

بر فرازِ من

        غير از نگاه تو

                تيغِ هيچ خنجري

                               بُرّنده نيست.

 

فردا

تو از ياد خواهي­بُرد

                 كه هم‌چون تاجي

                           تو را بر سَر مي‌نهادم،

                 كه روحِ شكوفانِ خويش را

                                       با عشق

                                                داغ مي‌زدم.

 

و برگ‌هاي كتاب‌هايم

چون كارناوالِ اين روزهاي گذرِ بي‌مِقدار

                                     حولت گردابي مي‌شوند.

 

و كلماتم

 كه به برگ‌هايي خشكيده مي‌مانند

            اين ولعِ تپيدن و تنفس را

                                         سكوني مي‌دهند آيا؟

 

تنها بگذار

       زيرِ گامِ گريزت از من

                         با آخرين نگاهِ پُرمهرم

                                                فرشي بگسترم.

 

پتروگراد، ۲۶ آوريل ۱۹۱۶

ترجمه: ۱۰ نوامبر ۲۰۰۱

مارياي سپيد

   ВЛАДИМИР  НАБОКОВ

        ولادیمیر نابوکاف

تقدیم شد به مادرِ ثانی­ام- فَرَح-

 

و خاطره­ی پُرعطوفت چشمانش

 

 

        مارياي سپيد

 

 

انديشناكِ آن دخترِ دورم

نيلوفرِ سفيد

              پيشِ رويم

                           بر آب غوطه مي‌خورَد

پرستوها به‌پرواز بال مي‌گشايند

و سنجاقكي در بركه‌ي متروك

                                     منزل كرده‌است.

آري آن‌جا وعده‌گاهمان بود

و سَرخوش از آن‌جا سِير مي‌كرديم

به جنگل‌هايي كه مدام

                           در گوش‌مان به‌پچپچه بودند.

جايي كه نور

- تابنده بر برگ‌ها -

                         در غبارِ سبزش اعجاز مي‌كرد.

من و آن دخترِ دور

تماميِ گنجينه‌هاي خدا را مي‌ديديم

با هم

در نهال‌هاي بيد

گاه سوسك‌هاي براقی را مي‌يافتيم و

گاه لارْوْهاي زيباي حشرات را

كه در هيأتِ اسبانِ شطرنج بودند.

همه پاراهه‌هاي محبوب را

                                 مي‌ديديم

بر تك‌تكِ درختانِ توس

                              نامي نهاديم

و جوان‌ترين نهال‌شان را

                                ماريا

                                مارياي سپيدِ مقدس ناميديم.

بار خدايا!

آماده‌ام

        كه پسِ پشتِ ديوارهاي جاودانت

                             رنج‌هاي بي‌شمار را پذيره باشم

اما به ما عطا كن

                  ديگربار

در سايه‌سارِ همان درختان

                          لَختي بمانيم

    به ما

          عطا كن!

                        ۱۹۲۱

ترجمه: ۲۵ ژانويه ۲۰۰۲

نورِ بي‌غروب

       

                        ИВАН  БУНИН   

                     ایوان بونین

 

 

نورِ بي‌غروب

 

در دشت‌ها

در گورخانه‌هاي دهستان

در بيشه‌هاي درختانِِ توس‌ِ كهنسال

                                استخوان و قبر نيست

                          آن‌جا سرزمينِ آرزوهاي شاد است.

نسيم ِتابستان

                سبزينه‌ي شاخه‌هاي بلند را مي‌جنبانَد

و نورِ لبخندت

                 پَرگشوده

                            سوي من سَرريزمي‌كند

در پيشِ چشمم هنوز

نه سنگِ قبري‌ست

                      نه صليبي

تنها

پيراهنِ دخترانه‌ي سال‌هاي تحصيلت

                                     در ياد مانده‌است

                                     و چشماني كه نور مي‌ريزند.

اكنون، تو تنهايي مگر؟

آيا در گذشته‌ي دورمان

آن‌جا كه انسانِ ديگري بودم

                                 هم‌راهم نبوده‌اي؟

در اين كره‌ي خاك

نه اكنوني هست

و نه جواني   

             كه زماني

                        در گذشته‌اي دور‌‌‌‌ مي‌زيسته

ديگر مدت‌هاست

                     كه خود نيز

                                 در نيستي غوطه مي‌خورم.

                                       ۱۹۱۷

                      ترجمه: ۳۰ آوريل ۲۰۰۳

طعم خیانت

    ИРИНА  ОДОЕВЦЕВА

        ایرینا آدویِف­تْسِوا

 

                                        طعمِ خیانت                                

زن ایستاده­بود پای پنجره

دست سوی ماه دراز می­کرد.

ماه با زاجِ سبزِ ملالش

بر سیمای زن می­تابید.

 

در اندوهِ خودکشی

بادِ زمستانی زوزه می­­کشید

و طعمِ خیانت در دهانش

چون بستنی آب می­شد.

۱۹۵۰

ترجمه: ۱۳ فوریه ۲۰۰۹

ساعت مرگ

           АННА  АХМАТОВА 

             آنّا آخماتاوا

ساعتِ مرگ

 

در آستانِ مرگ

تب‌لرزِ جاودانگي عذابم مي‌دهد

                      ابرِ مه‌آلود فرود آمده‌است. . .

مرا غيرِ شوكران بويناكي

                              از شمايان نصيب نبوده‌است

ابليس‌هاي سرخ و عريان بر سرم ريزيد

به سويم خزيد

                  فريبم دهيد

                با تهديدهاي اوراق عتيق‌تان

تنها ياد و خاطره‌ام را

                         باقي گذاريد

     ياد و خاطره‌ام را

                         در اين دم واپسين.

برآنم كه در ازاي تك‌تك لبخندها و آرزوها

هزاران‌بار بيش‌تر پاسخت گويم

تا در اين صفِ سرد و بي‌روح

                    در نظرگاهم غريبه ننمايي

ساعتِ مرگ

              خم‌‌گشته

                        و سَمّي زلال را در دهانم مي‌ريزد   

و آدميان سر مي‌رسند و

                          جسم و صدايم را

                                            در خاك مي‌كنند.

                     ۱۹۱۲

 ترجمه: ۱۸ نوامبر ۲۰۰۲

فوریه

  БОРИС  ПАСТЕРНАК    

       باریس پاسترناک 

فِوريه  

 

فِوريه است

چه‌قدر هواي مُركّب و گريستن دارم

          تا اشك‌ريزان از فوريه بنگارم

وقتي‌كه برفابِ رعدآسا

                           در بهاري سياه مي‌سوزد.

 

درشكه‌اي مي‌خواهم به شش‌سكه

تا از ميان طنينِ چرخ‌ها و ناقوس‌ها

                                     به آن‌سو بگريزم

آن‌جا كه رگبار

                از مُركّب و اشك‌ها

                                       پرطنين‌تر است

آن‌جا كه چون گلابي‌هاي سوخته

هزاران زاغ

            از درختان به گنداب‌ها درمي‌افتند

و غمِ محضي

               بر ژرفاي چشمان فرود مي‌آورند

 

كه به زيرش

زمين به‌ سياهي مي‌زند

و باد

در چنگال فريادها دريده مي‌شود.

هرچه شعرها

               در بارانِ گريه

                               ناخواسته‌تر باشند

به حقيقت

            نزديك‌ترند. 

 ۱۹۱۲

 

ترجمه: ۲۰ نوامبر ۲۰۰۲

پنجره

МАРИНА  ЦВЕТАЕВА                                                     

            مارینا تْسوِتایِوا

پنجره

 

باز هم پنجره

پنجره‌اي كه در پسِ آن بيدارند

شايد شراب مي‌نوشند

                            نشسته‌اند

و شايد دو شيفته

كه دست‌هاشان

                    از هم جدا نمي‌شود

هر خانه‌اي

چنين پنجره‌اي دارد.

 

اين روشناي شمع‌ها نيست

                                  در دل تاريكي

چشم‌هاي بي‌خواب است!

فريادِ جدايي و وصال است

                                  پنجره‌اي در شب

كه شايد صدهاشمع

شايد هم سه‌شمع. . .

خانه‌ي من نيز

                 حسرتي از اين‌دست دارد

انديشه‌ام را آرامي نيست

نه

   آرامي نيست.

 

پنجره‌ي بي‌خواب را دعا كن

                                    دوست من

پنجره‌ي با نور را.

۱۹۱۶

ترجمه: ۲۴ سپتامبر ۲۰۰۴

افسانه­ی مارکو

      МАКСИМ  ГОРЬКИЙ                 

         ماکسیم گُورکی

 

افسانه­ی مارکو

در جنگل

پایینِ رودخانه

یک پری زندگی می­کرد

که گاه­گاه شنا می­کرد در آبِ رود

و یک­بار

احتیاط از کف داد و

به تورِ ماهی­گیر افتاد.

 

ماهی­گیران از او ترسیدند

اما هم­راهِ ماهی­گیران

نوجوانی بود به­نامِ مارکو

او پریِ زیبا را

گرم در آغوش گرفت و بوسید.

 

و پری

چون شاخه­ای نحیف

در آن دستانِ قدرتمند

پیچ­وتاب می­خورْد

او به چشمانِ مارکو می­نگریست

و آرام به چیزی می­خندید.

 

سراسرِ آن­روز

پری مارکو را نوازش کرد

و همین که شب سایه افکند

پریِ شاداب گم شد. . .

و مارکو

         دلتنگ. . .

 

مارکو شب و روز پرسه می­زد

در جنگل

پایینِ رودخانه­ی دونای

می­گشت و ناله می­کرد که

« کجایی پری؟ »

و موج­ها می­خندیدند که

« ما نمی­دانیم! »

 

یک­بار او فریاد زد که

« شما فریبم می­دهید!

  شما خود با پری سرگرمِ بازی هستید! »

و نوجوانِ احمق

خود را در رودِ دونای افکند

تا پریِ خویش را پیدا کند.

 

اکنون آن پری

مثلِ همان زمان­هایی

که هنوز مارکو را ندیده­بود

دارد شنا می­کند در آبِ رود

و مارکو

          دیگر نیست. . .

و با این­همه

نغمه­ای درباره­ی مارکو برجای مانده­است.

 

و شما

که روی زمین زندگی می­کنید

چون کِرم­های کورِ در خاک

قصه­ای از شما تعریف نمی­کنند

و نغمه­ای هم حتا

از شمایان نخواهندخواند.

۱۸۹۵-۱۹۰۳

ترجمه: ۲۰ ژولای ۲۰۰۲

صبح مه‌آلود

           АЛЕКСАНДР  БЛОК

          آلکساندر بلوک

صبحِ مه‌آلود

 

برخاسته‌ام در صبحي مه‌آلود

خورشيد به صورتم مي‌كوبد

آيا تويي

         اي يار محبوب

در ايوانِ من طلوع كرده‌اي؟

 

درهاي سنگين گشوده‌اند

باد از پشت پنجره مي‌زند!

نغمه‌هايي چنين شاد را

ديرزماني‌ست كه نشنيده‌ام!

 

با اين نغمه‌ها

               در صبحي مه‌آلود هم

خورشيد و باد به صورتم مي‌زنند!

با اين نغمه‌ها

                يار محبوب هم

در ايوان من طلوع كرده‌است!

۳ اكتبر ۱۹۰۱

ترجمه: ۳دسامبر ۲۰۰۲

در ميانه‌ی كائنات

      

ИННОКЕНТИЙ  АННЕНСКИЙ

      اینّاکِنتی آنینسکی

 

در ميانه‌ي كائنات

 

در ميانه‌ي كائنات

                     سوسوزنان

                                  درخشيده‌ام من

تكرار مي‌كنم

   نامِ تك‌ستاره‌اي‌ را                                        

نه از آن‌رو

            كه دوستش بدارم

از آن‌رو

         كه با ديگران عذاب‌آور است.

 

و اگركه ترديد برايم دشوار است

تنها به نزد اوست

         كه در جست‌و‌جوي پاسخم

نه از آن‌رو

            كه روشني از اوست

از آن‌رو

        كه با او

                 به نوري نياز نيست. 

۳ آوريل ۱۹۰۹

ترجمه: ۱۸ ژانويه ۲۰۰۲

ترانه­ی نان

СЕРГЕЙ  ЕСЕНИН

 سِرگِی  یـِسِـنین

تقدیم شد به دوستِ شاعر و هنرمندم:

رضا معتمدی

ترانه­ی نان

 

 

و این بیدادِ سختی است

                             که می­گذرد

آن­جا که رنجِ خلق

                      نهایتِ مقصود می­شود.

داس

     خوشه­های سنگین را درو می­کند

چون خنجری که گردنِ قو را پاره­پاره ­کند.

 

زمینِ ما دیریست که آشناست

با لرزه­های ماهِ اوت

                       از سپیده­دمان.

گندم­ها را دسته می­کنند

و هردسته

           چون نعشِ زردرنگی

                                   نقشِ بر زمین.

 

به سیلو روانه­ می­کنند

به سردابه­ی گورشان

سوار بر ارابه­هایی چون کالسکه­های تدفین

که سورچی­شان بر مادیان چنان نهیب می­زَنَد

تو گویی کشیشی

آیینِ تدفین را به­جا ­­آوَرَد.

 

و بعد

محتاط و بی­­غَرَض

خوشه­ها را بر زمین پهن می­کنند.

و با خرمن­کوب­ها

استخوان­های کوچکِ اندامِ نحیفشان را می­شکنند.

 

و به مغزِ احدی هم خطور نمی­کند

که گندم­ را هم اندامی است.

می­چپانند استخوان­ها را

به دهانِ آسیابِ آدم­خوار

تا با دندان­هایش بکوبدشان.

 

و از خمیرمایه­ی آن آرد

پُشته­­های خوراکِ خوشمزه­ای را می­پزند.

و درست در آن­وقت است

که سَمِّ سپید وارد می­شود

تا تخمِ کینه بر کوزه­ی معده بگذارد.

 

و در این جدال

چاودارها رنگِ برشته می­گیرند

و خشونتِ دروگران

عصاره­ی عطرآگینی می­شود به­هیأتِ نان

گوشتِ گندمی که

آسیابِِ روده­ی چشیدگانش را مسموم می­کند.

 

و سوت­­زنان

چون طنینِ پاییز

در همه­جای این سرزمین

شیادان و قاتلان و جانیان آزادند. . .

چراکه داس

              خوشه­ها را درو می­کند

چون خنجری که گردنِ قو را پاره­پاره ­کند.

۱۹۲۱

ترجمه: ۹ دسامبرِ ۲۰۰۸

ترجمه ی شعری از شمس لنگرودی به روسی

ШАМС  ЛАНГЕРУДИ

 شمس لنگرودی

Билет купил

 

Билет купил я

Первого ряда

Одиноко

Себе пою

Аплодирую

Благодарю!

перевод: Хамидреза Аташбараб

9 Декабря 2008 

بلیت خریده­ام

بلیت خریده­ام

ردیفِ جلو

تنها

برای خود آواز می­خوانم

کف می­زنم

ممنونم.

خاطرات

 

АЛЕКСАНДР  ПУШКИН

 آلکساندر پوشکین

خاطرات

 

آن‌گه كه روزِ هياهو

در شب

         به‌‌سان مرگ

                       خاموش مي‌شود

وين شهرها

همه در تيرگي

                  مست‌اند و غوطه‌ور

و آن‌گه كه سايه‌ي تاريك و روشنِ شب

با اين زمين و خاك مي‌گردد آشنا

وين خواب و خورِ شام‌گاهِ سكوت

اِنعامِ ناچيزِ زحمتِ هرروزه مي‌شود

ساعات شب‌زنده‌داري و ملال من

                                    سرمي‌رسد ز راه

در اين بطالتِ شب

اَژدَهايانِ سركشِ قلبم

                            آشكارا شعله مي‌كشند

آن‌گه

در اين سرِ شوريده و غمين و فسرده

                               هرآن جوشش است!

در قلب

آرزوها چه مي‌تپند و

                         در جان چه شورش است!

آن‌گاه

پيش روي من

                تومارِ بلندِ خاطرات زنده مي‌شود

از بين اين همه

با انزجار و خشم

                سرتاسرِ گذشته‌ي خود را

                                         دوره مي‌كنم

مي‌لرزم از درون

مي‌پاشم از برون

نفرين و لعنتي مي‌فرستم

                              بر خاطراتِ خويش

تلخ است گريه‌ام

تلخ است شِكوِه‌ام

اما سطورِ غمگنانه‌ي

                        اين خاطرات را

هرگز زِ تومارِ زندگي

                        پاك نخواهم­كرد!

                                ۱۸۲۸

        ترجمه: ۳ آگوست ۲۰۰۲

فرشته

МИХАИЛ  ЛЕРМЕНТОВ

 میخاییل لِرمانتاف

فرشته

 

در آسمانِ نيمه‌شب

                       فرشته پَرگشود

و نغمه‌اي آرام

                  او مي‌خواند

و ماه و ستاره‌ها و ابرها

                             بر گردِ او

به آن نواي مقدس

                        گوش داشتند

 

فرشته

از سعادتِ ارواحِ پاك مي‌خواند

كه در سايه‌سارِ باغ‌هاي بهشت بودند

از خداي بزرگ

                  او مي‌خواند

و سپاسش

             چه ‌خالصانه بود.

 

فرشته در آغوشش

روحي جوان را

                  آورده‌بود

براي جهانِ اشك‌ها و اندوه

و نواي نغمه‌ي او

در آن روحِ جوان

بي‌كلام

         اما زنده بود.

 

و ديرزمانی آن روح

عذاب ديد

             در اين جهان

او كه سرشارِ آرزوهاي شگفت بود

چراكه

نغمه‌هاي ملال‌انگيزِ خاك

                             هرگز        

جايگزينِ نواهاي آسماني نبود.

۱۸۳۱

ترجمه: ۱۰ مارس ۲۰۰۲

ادراک

ОСИП  МАНДЕЛЬШТАМ

 اُسیپ ماندِلشتام

ادراك

 

آن‌جا كه شوبِرت بر آب مي‌جهيد

آن‌جا كه موتسارت با پرندگان مي‌خوانْد

آن‌جا كه گوته در كوره‌راهي پُر‌پيچ‌و‌تاب

                                     سوت‌زنان مي‌رفت

و هملت با گام‌هاي بيمناكش در انديشه غوطه مي‌زد

اينان به نبض مردمان رسيده­بودند

                                و باورشان داشتند.

 

شايد كه پيش از لب‌ها

                           نجوا بوده‌است

و آن‌گاه كه درختي نبود

                              برگ‌ها مي‌رقصيدند

و شايد

همه آناني كه تجربه‌هامان را هديت‌شان مي‌كنيم

       ديرزماني

                  پيش از ما

                              به ادراك رسيده­باشند.

   ژانويه ۱۹۳۴

         ترجمه: ۵ دسامبر ۲۰۰۲

مژگان طلایی

АФАНАСИЙ  ФЕТ

 آفاناسی  فیِت  

مُژِگانِ طلايي

 

            Die Gleichmäβigeit des Laufes

der Zeit in allen Kopfen beweist mehr,

als irgend etwas, daβ wir Alle in densel

ben Traum versenkt sind, ja daβ es Ein

Wesen ist, welches ihn traümt.

Schopenhauer[1]

 

خسته‌ام از زندگي

                     و نيرنگ‌ِ آرزوها

وقتي كه در جدالِ جان

                مغلوبشان مي‌شوم

و روز و شب

              ديدگانم را مي‌بندم و

گه‌گاه

        غريبانه

                  چشم مي‌گشايم.

 

ظلماتِ زندگيِ هرروزه نيز

                               تيره‌تر است

چندان‌كه در پسِ صاعقه‌ي درخشانِ پاييز

                                          تاريك مي‌شود

و تنها

مژگانِ طلاييِ ستارگان

به‌ماننده‌ي ندايي صميمانه

                                مي‌درخشند.

 

و آن‌قدر بي‌كرانيِ آتش‌ها زلال است

و آن‌قدر اين ورطه‌ي اثيري نزديك است

كه من

        بي‌پرده

از زمان به ابديت مي‌نگرم

و شعله‌ي تو را مي‌شناسم

                              خورشيد گيتي!

 

و بر گل سرخ‌هاي آتشين

قربان‌گاهِ زنده‌ي كائنات

                         - زمين-

                                   بي‌تكان

                                        دود مي‌كند

در دودِ او

چندان‌كه در رؤياهايي شگرف

سراسرِ وجود مي‌لرزد

و سراسر ابديت به خواب مي‌آيد.

 

و هرآن‌چه شتابان

                   به سوي اين ورطه‌ي اثيري

                                                روان است

و هر پرتوِ جسماني و آسماني

تنها انعكاس نور توست

                           اي خورشيد گيتي!

و تنها خواب است

تنها خوابي گذرا.

 

و در تازشِ عالم‌گيرِ اين رؤياها

چون دودي مي‌پراكنم من

و نهان مي‌شوم

                  بي‌اختيار

و در اين بينايي

و در اين فراموشي

زندگي برايم آسان است

و تنفس

           دردناك نيست.

 

در سكوت و ظلماتِ شبي سحرانگيز

من

    تابشي مهربان و دلربا مي‌بينم

و در همسراييِ ستارگان

چشماني آشنا

                در دشت

                روي آرامگاهِ از يادرفته

                                     شراره مي‌كشند.

 

سبزه‌هاي بي‌طراوت و

بيابانِ تار و

خوابِ يتيمانه‌ي آرامگاهِ تنها.

و تنها در آسمان

چون خيالي جاودان

مُژِگانِ طلاييِ ستارگان

                            مي‌درخشند.

 

و به خوابم مي‌آيد

كه تو

       از قبر

              به‌پا خاستي

به‌همان‌گونه كه از زمين

                            به‌ پرواز

                                    رخت بسته‌­بودي

و به خوابم مي‌آيد

                     به خوابم مي‌آيد

كه ما

       هردو

             جوانيم

و تو

      نظر انداختي

آن‌چناني‌كه

               پيش از اين

                              نَظّاره مي‌كردي.

1864

ترجمه: 18 آوريل 2005

---

1 يكنواختيِ گذرِ زمان در همه‌ي اذهان، بيش از هرچيز نشان‌گرِ اين است كه همه‌ي ما در خوابي مشترك غوطه‌وريم، و اين‌كه همه‌ي ناظران اين خواب ماهيتي يگانه‌ دارند.(آلماني)

                                                                      شوپِنهاوِر

خورشید عشق

ВЛАДИМИР  СОЛОВЬЁВ

ولادیمیر سالاویوف

 

خورشيدِ عشق

 

يارِ بي‌نوا!

راه

   خسته‌ات كرده‌است

نگاهت تيره و

                 تاج­گُلت پژمرده است

به نزدم بيا

            تا آرام گيريم

در اين غروبِ سوخته و پريده‌رنگ.

 

پُرسانِ گذشته‌ات نيستم اي يار

اين كه كجا بوده‌اي

                       و از كجا مي‌آيي؟

تنها تا نام مرا آواز كني

در سكوتم تو را به قلب خواهم­فشُرد.

 

مرگ و زمان

               تنها

حاكمانِ اين كره‌ي خاكَند

اينان را

        خداوندگارِ خويش مخوان

همه‌چيز

           رقصان

                   در ظلمات

                               چهره مي‌بازد

تنها

     خورشيدِ عشق است

                              كه پاينده مي‌ماند.

 

                                ۱۸ سپتامبر ۱۸۸۷

ترجمه: ۱۵ دسامبر ۲۰۰۲

ВЕЛИМИР   ХЛЕБНИКОВ

ویلیمیر  خلِبْنیکاف

آن‌گاه

 

آن‌گاه كه اسب‌ها مي‌ميرند

                         نَفَس تازه مي‌كنند.           

آن‌گاه كه سبزه‌ها مي‌ميرند

                        پژمرده مي‌خشكند.        

آن‌گاه كه خورشيدها مي‌ميرند

                    خاموش فرومي‌نشينند.

و آن‌گاه كه انسان‌ها مي‌ميرند

                        نغمه‌ها سَرمي‌دهند.

 

۱۹۱۱-۱۹۱۲

ترجمه: ۱۸ نوامبر ۲۰۰۱